Nghệ nhân Năm Tuyền với ý tưởng muốn hiểu thêm về quá khứ của cha ông cũng như muốn lưu giữ lại nguyên bản Áo dài truyền thống, đặc biệt là Áo dài ngũ thân của Thời Nguyễn (1558 – 1945).
Sự ra đời của chiếc áo dài ngũ thân được định hình từ thời Chúa Nguyễn Phúc Khoát (1739-1765). Chúa Nguyễn Phúc Khoát là người có công khai sáng và hoàn thiện chiếc áo dài Việt Nam ở xứ Đàng Trong (để phân biệt với trang phục của những khách trú người Trung Hoa). Kể từ năm 1802 thời vua Gia Long trở đi, nhà Nguyễn đã hoàn thiện tà áo dài ngũ thân hoàn chỉnh.
Chiếc áo dài ngũ thân chịu ảnh hưởng chung của tư tưởng Nho giáo: Tam cương ngũ thường đối với nam giới; Tam tòng, tứ đức với phụ nữ đã trở thành nền tảng đạo đức xã hội và luân lý Áo dài có ngũ (năm) thân tượng trưng phụ mẫu hai bên và chính người mang áo. Năm hạt nút cài áo mang ý nghĩa ngũ thường, nhân – lễ – nghĩa – trí – tín, cho thấy người mang áo tôn trọng nghi lễ làm người trong xã hội.
Suốt chiều dài lịch sử, áo dài nữ cho thấy sự phát triển không ngừng, phù hợp với bối cảnh xã hội và thẩm mỹ đương thời. Áo dài nam cũng có sự biến đổi nhưng lại hoàn toàn xa rời bản sắc văn hóa Việt. Khi đất nước hội nhập với thế giới, các nhà thiết kế cách điệu, biến tấu, thêm bớt nhiều lần khiến tà áo dài không còn giữ được những nét tạo hình, nét đẹp vốn nền nã, trang nhã, đoan trang, lịch thiệp của áo dài ngũ thân thuở ban đầu. Nhiều bộ trang phục còn bị sáng tạo thái quá, đôi khi mang tính khoa trương, kiểu cách. Thậm chí nhiều mẫu áo dài cách tân thể hiện rõ sự ảnh hưởng của trang phục các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Myanmar…
Vì vậy, nghệ nhân Năm Tuyền mong muốn thiết kế và may được bộ áo dài ngũ thân nguyên bản của nó, nhằm giữ gìn và bảo tồn những giá trị nhân văn của tà áo dài ngũ thân, góp phần tôn vinh trang phục truyền thống của người Việt Nam.
Do vậy, nghệ nhân Năm Tuyền đã phối hợp với 3 đơn vị: Sở văn hóa Thể thao Thừa Thiên Huế; Câu lạc bộ Đình làng Việt và Trung tâm hỗ trợ phát triển áo dài ngũ thân. Để tạo ra áo dài chuẩn gốc, không bị lai với các dân tộc khác. Ông muốn giữ nguyên cách thức cắt, may, chất liệu vải…
Là người yêu tà áo dài theo cốt cách truyền thống và dưới bàn tay tài hoa của mình, nghệ nhân Năm Tuyền đã thiết kế và may bộ áo dài ngũ thân hoàn toàn giữ nguyên cách thức cắt, may… Để chọn vải may cho bộ áo dài nghệ nhân đã chọn lựa kỹ lưỡng các loại vải chất lượng cao từ những làng nghề nổi tiếng như làng lụa: tơ tằm Bảo Lộc (Lâm Đồng), lụa Nha Xá (Hà Nam)…
Trong chuỗi sự kiện chào mừng 16 năm ngày Di sản Văn hoá Việt Nam 23/11. Áo dài Năm Tuyền vinh dự được Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam, Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ đón nhận sử dụng làm hiện vật trưng bày giới thiệu đến công chúng.
Ngày 19/11/2021 tại Hà Nội, Trung tâm Hỗ trợ phát triển Áo dài ngũ thân truyền thống CLB Đình Làng Việt tổ chức chương trình trao tặng Áo dài Ngũ thân truyền thống tay chẽn cho các Bảo tàng Quốc gia Việt Nam.
Nguồn ảnh: Vũ Tài
Ngày 23/11/2021 tại TP.HCM Nghệ nhân Năm Tuyền đã trao tặng Bảo tàng phụ nữ Nam bộ 2 chiếc áo dài ngũ thân tay chẽn để bảo tàng làm hiện vật sử dụng cho việc nghiên cứu, bảo tồn và trưng bày.
Video: